Då börjar jag pö om pö. Efter artikeln kommer det några mer eller mindre användbara kommentarer.
Hemlighetsfullt försvinnande av svenska båtar på polska vatten
Naukowcy i badacze nieustannie odkrywają kolejne tajemnice, jakie skrywa Bałtyk. Nikt jednak nie wie, ile kolejnych czeka na ujawnienie. Jedną z nich jest na pewno tajemnicze zaginięcie załóg szwedzkich statków na polskich wodach terytorialnych, jakie miało miejsce niedługo po zakończeniu wojny.
Vetenskapsmän och forskare oupphörligt upptäcker nya hemligheter, som döljs i Östersjön. Men ingen vet hur många kvar väntar på att avslöjas. En av dem är säkerligen den hemlighetsfulla försvinnande av besättningar från svenska båtar på polska territorialvatten, vilket skedde kort efter krigsslutet.
Jednostka zatonęła w styczniu 1947 roku. Prawdopodobnie została storpedowana u polskich wybrzeży.
Jednostka zatonęła w styczniu 1947 roku. Prawdopodobnie została storpedowana u polskich wybrzeży.
Podczas drugiej wojny światowej i tuż po niej, Szwecja pozytywnie zapisała się w pamięci Polaków. To w jej portach znalazły bezpiecznie schronienie OORP "Sęp", "Żbik" i "Ryś", żaglowiec "Dar Pomorza" czy kuter "Batory".[
Enheten [avses Sten Sture som finns på bild inkl kort skeppshistorik] sjönk januari 1947. Sannolikt blev torpederad invid polska kuster.
Under andra världskriget och strax därefter, Sverige har positivt skrivit in sig i polackernas minnen. Det är i Sveriges hamnar som polska fartyg fick ett säkert skydd: Ubåtarna Sep, Zbik, Rys, fullriggaren Dar Pomorza samt tullkuttern Batory.
Nawiązane wtedy kontakty owocowały również po zakończeniu wojny - Szwedzki Czerwony Krzyż nieustannie pomagał bowiem Polsce (na samym Wybrzeżu pomocą dożywieniową objęte były dzieci z Trójmiasta; pomocy doczekały się m.in. poradnie przeciwgruźlicze).
Kontakterna erhållna då, bar frukt även efter krigsslutet. Svenska Röda Korset nämligen oupphörligen hjälpte Polen. På själva kusten fick barn från Trestaden extra mat och näring. [dvs Gdansk, Gdynia, Sopot]. Även tex antituberkulos mottagningar fick hjälp.
Poza pomocą rozwijano również współpracę handlową - jednym z najcenniejszych towarów, jakie Polska eksportowała za Bałtyk, był oczywiście węgiel. W zamian za to Szwedzi sprzedawali nam rudę żelaza oraz niezbędne do odbudowy zniszczonego kraju maszyny.
Förutom hjälpen utvecklade man även handelssamarbete. En av de mest värdefulla varor, som Polen exporterade över Östersjön, det var givetvis kol. I gengäld svenskarna sålde till oss järnmalm samt maskiner oundgängliga för att återuppbygga vårt förstörda land.
Bywało, że Szwedzi "pomagali" niektórym Polakom opuścić ojczyznę.
Proceder był powszechnie znany, ku wielkiemu utrapieniu komunistycznych władz. Jak by nie patrzeć, przez granicę morską było w tamtych czasach przedostać się najłatwiej. Wystarczyło przekonać szwedzkiego marynarza, co wcale nie było takie trudne, zapłacić mu od 100 do 200 dolarów, by znaleźć sobie w miarę bezpieczne miejsce na szwedzkim statku i uciec za żelazną kurtynę.
Det förekom, att svenskarna "hjälpte" vissa polacker att lämna moderlandet.
Verksamheten var allmänt känt, till stort bekymmer för de kommunistiska myndigheterna. Hur man än ser på saken, det lättaste sättet var att ta sig igenom sjögränsen. Det räckte att övertala en svensk sjöman, som inte alls var så svårt. Betala denne 100-200 dollar, och därmed hitta ett hyggligt säkert plats på en svensk handelsbåt och fly bortom järnridån.
O skali tego zjawiska może świadczyć choćby raport Wojsk Ochrony Pogranicza, który podaje, że w 1948 roku ponad 630 Polaków w ten właśnie sposób opuściło kraj (w innych latach udawało się to od 100 do 300 osobom).
Mogłoby się wydawać, że taka działalność związana była wyłącznie z chęcią ucieczki do krajów kapitalistycznych. Jak się jednak okazało po wielu latach, była to świetnie zorganizowana akcja mająca na celu, obok ucieczek indywidualnych, m. in. wywiezienie z Polski cennych agentów wywiadu lub dawnych żołnierzy AK, na których polowali komuniści. Może o tym świadczyć choćby to, że od samego początku w przedsięwzięciu brały udział szwedzki wywiad wojskowy i cywilny, mając ciche przyzwolenie swoich władz.
Storleksordningen på detta fenomenet kan intygas t.ex. en rapport från WOP - GränsBevakningsTrupper, som anger att 1948 över 630 polacker lämnade hemlandet på just detta sättet. Åter andra år var det mellan 100 upp till 300 personer.
Man skulle kunna tro, att en dylik verksamhet var förbundet enkom med en lust att fly till kapitalistiska länder. MEN som det dock visade sig efter många år, så var det en utmärkt organiserad aktion med sikte, förutom individuella flyktförsök, att bl.a. föra ut ifrån Polen värdefulla underrättelse-agenter, eller f.d. soldater i AK [hemma-armén, trogen Londonregeringen], som jagades utav kommunisterna. Om inte annat så ett bevis för det är att ändå ifrån början, i verksamheten deltog den svenska militära underrättelsetjänsten och den civila underrättelsetjänsten. De hade ett tyst medgivande ifrån sina övorordnade myndigheter.
Oczywiście komunistyczne służby Polski i Związku Radzieckiego robiły, co mogły, by uszczelnić granicę. I tu możemy zadać pytanie: czy właśnie z tego powodu zaginęły bez wieści załogi trzech szwedzkich statków?
Det är givet, att Polens polska kommunistiska myndigheter och Sovjetunionen gjorde allt de kunde, för att täta till gränsen. Och här kan vi ställa frågan: Är det just av denna orsak som tre svenska fartygsbesättningar försvann utan några underrättelser?
"Sten Sture" był 69-metrową jednostką, zwodowaną w 1900 roku w jednej z norweskich stoczni. Przez szereg lat pływał pod banderami różnych armatorów, by w 1946 roku trafić do Szwecji. Właściciel skierował go do obsługi regularnej linii węglowej na trasie Szwecja - Polska.
25 stycznia 1947 roku statek, wraz ze swoją 18-osobową załogą, opuścił port w Gdańsku, by udać się do szwedzkiego Helsinborga. Nigdy tam jednak nie dotarł. Po dwóch miesiącach, na plaży na Bornholmie, odnaleziono zwłoki dwóch ludzi. Identyfikacja pozwoliła ustalić, iż byli oni marynarzami z "Sten Sture". Wciąż jednak nie było odpowiedzi na pytanie, co stało się ze statkiem?
"Sten Sture" var en 69 meter lång handelsbåt, sjösatt 1900 i ett norskt båtvarv. Under många år seglade den under olika redarflaggor. 1946 blev den svensk. Ägaren satte den till att trafikera koltransporter Sverige - Polen.
25 januari 1947 båten, tillsammans med sin 18-manna besättning, lämnade hamnen i Gdansk, för att stäva mot den svenska Helsingborg. Men båten kom aldrig fram dit. Efter två månader, hittade man på en badstrand på Bornholm lik efter två män. Identifiering lyckades fastslå, att de var sjömän från Sten Sture. Men fortfarande var det inte klart, vad hände med fartyget?
Oficjalnie przyjętą i głoszoną wersją była ta, że statek wpadł minę morską i w wyniku eksplozji zatonął. Wydawać by się to mogło prawdopodobne, biorąc pod uwagę fakt, że w tamtych czasach miny morskie były powszechną plagą.
W roku 1997 grupa płetwonurków eksplorująca Bałtyk, niedaleko Rozewia natknęła się na nieoznaczony wrak. Po dokładniejszych badaniach okazało się, że jest to zaginiony "Sten Sture". Od razu pojawiły się kolejne wątpliwości - dotychczas uważano, że statek zatonął niedaleko szwedzkiego wybrzeża. Nikt nie spodziewał się jednak, że tragedia rozegrała się na polskich wodach terytorialnych.
Uszkodzenia zaobserwowane przez nurków nie odpowiadały tym, które spowodowałaby mina morska. Specjaliści z Marynarki Wojennej uznali, że taki typ uszkodzeń bardziej odpowiada storpedowaniu.
Den officiella versionen som man förde fram, var att båten gick på en sjömina, och sjönk efter explosionen. Detta verkade troligt, när man vet att på den tiden var gamla sjöminor ett mycket spridd problem för sjöfarten.
1997 en grupp dykare som höll på att undersöka Östersjön, hittade nära Rozewie ett okänt skeppsvrak. Efter mera noggranna studier visade det sig, att det var den försvunna "Sten Sture". På en gång dök det upp flera oklara punkter. Hittills har man trott att båten sjönk nära den svenska kusten. Men ingen tänkte sig, att tragedin skedde på de polska territorialvatten...
Skadorna observerade av dykarna motsvarade inte skador som skulle orsakats av en sjömina. Specialisterna från Krigsflottan ansåg, att dylika skador motsvarade snarare en torpedering.
Co tak naprawdę wydarzyło się zatem na statku? Tego możemy się jedynie domyślać. Wielu historyków uważa, że statek po opuszczeniu portu w nocy udał się w stronę polskiego wybrzeża, skąd miał zabrać na pokład uciekinierów. Prawdopodobnie niektórzy z nich byli już wcześniej obserwowani przez polskie i radzieckie służby i najprawdopodobniej to właśnie one zatrzymały następnie statek. Części załogi udało się jednak uciec na łodzi ratunkowej i udać się w stronę szwedzkiego wybrzeża. Reszta, wraz z niedoszłymi uciekinierami, skierowana została do radzieckich łagrów, których mieli już nigdy nie opuścić.
Vad hände då i själva verket ombord? Det kan vi endast gissa om. Många historiker anser, att fartyget efter att ha lämnat hamnen under natten, stävade ner till den polska kusten. Varifrån den skulle hämta ombord flyktingar. Sannolikt har vissa av dem varit under observation av de polska och sovjetiska tjänsterna redan tidigare, och mest sannolikt är det just dessa tjänster som därefter stoppade fartyget. En del av besättningen lyckades dock fly på en livbåt och ta sig fram mot den svenska kusten. Resten, tillsammans med de misslyckade flyktingarna, blev förda till sovjetiska läger, från vilka hade de inget återvändo. [översättarens anmärkning: jag själv tror att man snarare gjorde en maskirovka; lät två stycken som kanske omkom vid bordningen, lämnade deras kroppar nära Bornholm. Eller nåt sånt.]
Na kolejny tego typu przypadek nie trzeba było zbyt długo czekać. 18 lutego 1948 roku port w Ustce opuszczają dwa szwedzkie statki - "Kinnekulle" oraz "Iwan". Według oficjalnych dokumentów jednostki transportują wyłącznie węgiel. Prawda jednak jest nieco inna - na pokładach znajdują się również byli oficerowie i żołnierze Armii Krajowej, którzy - prześladowani - postanowili opuścić Polskę.
På nästa händelse av samma typ behövde man inte vänta alltför länge. 18 februari 1948, två svenska fartyg lämnade hamnen i Ustka: "Kinnekulle" och "Iwan". Enligt officiella dokument båtarna fraktade enkom kol. Men sanningen är dock något annorlunda - ombord fanns även före detta officerare och soldater från HemmaArmén, som beslöt sig för att lämna Polen eftersom de var förföljda.
Także te dwa statki nie dotarły do portów przeznaczenia. 20 lutego niedaleko Bornholmu odnaleziono kadłub "Kinnekulle". Pokład wyglądał jak po ataku piratów - nadbudówki były nadpalone, wnętrze statku częściowo wypełniła woda, w pomieszczeniach marynarzy brakowało ich ubrań, a z mostku i maszynowni zginęły liczne elementy wyposażenia. Zastanawiającym faktem była również przycumowana do rufy pusta łódź ratownicza.
Inte heller dessa två fartyg nådde destinationsorten. 20 februari, nära Bornholm hittade man "Kinnekulle"s skrov. Däcket såg ut som efter ett piratanfall - däckbyggnader var brandskadade, fartygets inre var delvis vattenfylld. I sjömännens utrymmen saknades deras kläder, och från bryggan och maskinrummet försvann många utrustningsdetaljer. Tankeväckande faktum var även en tom livbåt fastsatt med lina till aktern.
Na początku marca do portu w Darłowie zawinął statek "Vesta", który na pokładzie przywiózł elementy niezidentyfikowanego statku, na jakie natknął się ok. 3 mile morskie od polskiego wybrzeża. Po dokładnych badaniach udało się jednoznacznie orzec, że są to fragmenty szwedzkiego statku "Iwan".
I början av mars till ankom till hamnen i Darlowo fartyget "Vesta", som hade ombord på däcket bitar från en icke identifierad båt, som Vesta hittade omkring 3 sjömil från den polska kusten. Efter noggranna undersökningar lyckades man entydigt fastslå, att det var fragment från den svenska båten "Iwan".
Co stało się z załogami? Hipotez jest tyle, ilu badaczy zajmujących się sprawą. Pierwotnie zakładano oblodzenie obu jednostek, co miało spowodować ich wywrócenie. Kolejne przypuszczenia mówiły o tym, iż szwedzkie załogi, nie do końca przyzwyczajone do "polskiej wylewnej gościnności" delikatnie mówiąc następnego dnia nie były gotowe do rejsu i podczas sztormu nie potrafiły sobie poradzić ze wzburzonym morzem. Jeszcze inni badacze ponownie sugerowali, iż w zniknięciu statków maczały palce służby specjalne.
Vad hände med besättningarna? Det finns lika många hypoteser som det finns forskare som sysslar med ärendet. Till att börja med tänkte man sig att bägge fartygen blev svårt isbelagda, vilket kunde då förorsaka att de slog runt. Nästa funderingarna gick ut på att de svenska besättningarna, inte var helt invanda vid den polska hjärtliga gästfriheten [dvs en myckenhet starka drycker som de undfägnades med]. Och med förlov sagt, nästa dag var de inte redo än att segla ut till sjöss, och under stormen lyckades inte klara sig i den upprörda sjögången. Åter andra forskare menade, att det var specjaltjänsterna som hade sina fingrar framme att båtarna försvann...
Te ostatnie rewelacje można by odłożyć ad acta, podobnie jak i poprzednie, gdyby nie kilka ciekawych faktów - gdy szwedzkie jednostki opuszczały port, na morzu w tym rejonie znajdowały się okręty radzieckie, które "ćwiczyły" z jednostkami polskimi. I Polacy, i Rosjanie doskonale zdawali sobie sprawę z procederu, jaki prowadzą szwedzkie załogi. Czy zatem były to zwykłe ćwiczenia czy też akcja mająca na celu uszczelnienie granic? Na to pytanie również nie ma jednoznacznej odpowiedzi.
Dessa sista spekulationerna kunde man lägga till handlingarna, precis som de föregående. Men det fanns några intressanta fakta: När de svenska fartygen lämnade hamnen, ute till sjöss fanns det i samma region sovjetiska krigsfartyg, som "samövade" med polska krigsfartyg. Både polackerna och ryssarna kände mycket väl till den proceduren som de svenska besättningarna brukade syssla med. Så. Var det vanliga övningar, eller var det en aktion för att täppa till landets gränser? Vi har inget entydigt svar på denna fråga.
Z kolejnymi latami pojawiały się coraz to nowe hipotezy dotyczące tych tajemniczych zaginięć. Pojawiali się ludzie, którzy twierdzili, że w polskich więzieniach znajdują się szwedzcy marynarze. Tych informacji nie udało się nigdy jednoznacznie potwierdzić, jak i tych mówiących o zabójstwie marynarzy, jakiego mieli dokonać oficerowie służby bezpieczeństwa.
Allteftersom åren gick, dök det upp nya hipoteser gällande dessa gåtfulla försvinnanden. Människor dök upp som påstod, att det fanns svenska sjömän i polska fängelser. Men dessa informationer lyckades man aldrig att entydigt bekräfta. Ej heller de rykten som sade att sjömännen blev dräpta av officerare tillhöriga säkerhetstjänsten.
Do wyjaśniania tej zagadki włączyli się polscy śledczy z Instytutu Pamięci Narodowej oraz prokuratorzy ze Szwecji. Niestety mimo szerokiego śledztwa nie udało im się ustalić żadnych konkretów. Nie udało się również, mimo licznych próśb, otrzymać dokumentów z Rosji, gdzie, według niektórych świadków, mieli być przewiezieni marynarze wraz z uciekinierami.
I försöken att förklara denna gåta deltog polska kriminologer från Institutet för Nationella Minnet, samt svenska åklagare. Tyvärr, trots en bred kriminologisk spårningsarbete, har man inte lyckats fastlå någonting handfast. Man har inte heller, trots många ansökningar, få fram någon dokumentation från Ryssland. Dit, enligt några av vittnena, har man fört bort sjömännen och flyktingarna.
Tajemnica "polskiego trójkąta bermudzkiego" wciąż czeka na wyjaśnienie.
Hemligheten bakom den polska bermuda-triangeln väntar fortfarande på dess förklaring....
autor Michał Lipka
m.lipka@trojmiasto.pl
Författare Michal Lipka, etc
Czytaj więcej na:
https://historia.trojmiasto.pl/Tajemnic ... 6.html#tri
